مطابق ماده 83 قانون مالیاتهای مستقیم درآمد مشمول مالیات حقوق از دو بخش زیر تشکیل شده است:
1- حقوق و مزایای مستمر مربوط به شغل:
حقوق و مزایایی که معمولا طبق حکم کارگزینی بطور دائم و مستمر در هر ماه به حقوق بگیر پرداخت می شود شامل مستمر نقدی (حقوق ثابت، حق جذب ، فوق العاده شغل، حق ایاب و ذهاب، بدی آب و هوا، سختی کار، محرومیت از تسهیلات زندگی و…) و مستمر غیرنقدی (استفاده از مسکن با اثاثیه ، یا مسکن بدون اثاثیه و استفاده از اتومبیل واگذاری از طرف کارفرما)
2- حقوق و مزایای غیر مستمر مربوط به شغل:
حقوق مزایایی که بصورت دائم و مستمر در هر ماه به کارگر پرداخت نمی شود که شامل غیرمستمر نقدی(اضافه کار، کارانه، پاداش طی سال، پاداش آخر سال، بهره وری، عیدی ، بازخرید خدمت سنوات، بازخرید مرخصی و …) و غیرمستمر غیرنقدی ( بن کارت، خواروبار، ارزاق ماه رمضان و…)
میزان معافیت مالیاتی سالانه موضوع ماده 84 ق.م.م (از یک یا چند منبع)، هرساله در قانون بودجه سنواتی (منظور قانون بودجه سالیانه است ) مشخص می شود.
معافیت ها و بخشودگی های مالیات بر درآمد حقوق شامل :
- معافیت ماده 84 قانون مالیاتهای مستقیم
- معافیت های ماده 91 قانون مالیاتهای مستقیم
- بخشودگی ماده 92 قانون مالیاتهای مستقیم
- معافیت ها و بخشودگی های مربوط به ایثارگران ، جانباران، شهدا : به موجب ماده 56 قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران 100% حقوق و فوق العاده اعم از مستمر و غیرمستمر شاهد، جانبازان و آزادگان با حداقل 12 ماه حضور در جبهه ، به موجب بند (ز) ماده 88 قانون برنامه ششم توسعه کشور فرزندان شهدا از کلیه امتیازات و مزایای مقرر و برای شخص جانباز 50% و بالاتر به استثناء تسهیلات خودرو ، به موجب ماده 25 قانون حمایت از حقوق معلولان 50% معاف و اولیاء افراد با معلولیت شدید و خیلی شدید مادام که مسئولیت پرداخت هزینه های مترتب بر معلولیت فرد بر عهده اولیا باشد از پرداخت مالیات معاف است.
- معافیت های مقرر در ماده 12 قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور می باشد.
نرخ مالیات بردرآمد حقوق که اگر پرداخت کننده اصلی باشد طبق قانون بودجه سنواتی و اگر پرداخت کننده غیر اصلی باشد از تبصره 1 ماده 86 قانون مالیاتهای مستقیم استفاده و محاسبه می گردد.
اضافه پرداختی بابت مالیات بردرآمد حقوق مطابق ماده 87 قانون مالیاتهای مستقیم مسترد خواهد شد مشروط برآنکه بعد از انقضای تیر ماه سال بعد و تا آخر همان سال با درخواست کتبی حقوق بگیر از اداره امور مالیاتی محل سکونت مورد مطالبه قرار می گیرد که اداره امور مالیاتی مذکور موظف است ظرف مدت سه ماه از تاریخ تسلیم درخواست رسیدگی های لازم را معمول و در صورت احراز و نداشتن بدهی قطعی دیگر نسبت به استرداد اضافه پرداختی از محل وصولی های جاری اقدام نماید.
مطابق ماده 88 قانون مالیاتهای مستقیم در مواردی که از اشخاص مقیم خارج که در ایران شعبه یا نمایندگی ندارند حقوق دریافت شود، دریافت کنندگان حقوق مکلف اند تا پایان ماه بعد از تاریخ دریافت حقوق مالیات متعلق را طبق مقررات فصل مالیات بردرآمد حقوق به اداره امور مالیاتی محل سکونت خود پرداخت و تا آخر تیر ماه سال بعد اظهارنامه مالیاتی مربوط به حقوق دریافتی خود را به اداره امور مالیاتی مزبور تسلیم نمایند.
جرایم مالیاتی عدم تسلیم لیست حقوق که مطابق مواد 197 و 199 قانون مالیاتهای مستقیم که شامل 2% حقوق پرداختی ، معادل 10% مالیات پرداخت نشده در موعد مقرر و 2.5% مالیات به ازای هر ماه نسبت به مدت تأخیر از سررسید پرداخت خواهد بود.